Odsłonięcie symbolicznego miejsca upamiętnienia funkcjonariuszy Policji Państwowej poległych na służbie

Uroczystość rozpoczęła się od złożenia meldunku I Zastępcy Komendanta Policji, nadinsp. Dariuszowi Augustyniakowi oraz wprowadzeniem sztandaru Komendy Głównej Policji. Następnie Komendant Augustyniak powitał gości i przedstawił genezę i cel utworzonego miejsca upamiętnienia. W swoim przemówieniu zaznaczył:

- Po przeszło 90 latach od utworzenia tego wymownego świadectwa policyjnej pamięci, odtworzyliśmy zniszczone w wyniku wojennej zawieruchy tablice epitafijne, honorując w ten sposób poległych w służbie oficerów i szeregowych Policji Państwowej, Policji Województwa Śląskiego oraz funkcjonariuszy wcześniejszych polskich formacji bezpieczeństwa – „Ofiar Obowiązku”.

Nadinspektor Augustyniak podziękował za wsparcie Instytutu Pamięci Narodowej, zarówno merytoryczne jak i finansowe. Komendant wspomniał również o wszystkich tych, którzy na co dzień przyczyniają się do kultywowania tradycji i upowszechniania historii formacji policyjnych.

Po przemówieniu nastąpiła szczególna część uroczystości. Pan Tadeusz Walczak, wnuk poległego na służbie funkcjonariusza Policji Państwowej, dokonał odsłonięcia symbolicznego miejsca upamiętnienia „Ofiar Obowiązku – funkcjonariuszy polskich formacji bezpieczeństwa poległych na służbie w latach 1915-1939”, a kapelan Komendy Głównej Policji, ks. dr Wojciech Juszczuk poświęcił tablice epitafijne.

Ostatnim elementem uroczystości było złożenie wieńców przez Pana Tadeusza Walczaka, delegacje Instytutu Pamięci Narodowej, Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Stowarzyszeń „Rodzina Policyjna 1939 r.”.

Posterunkowy Piotr Walczak pełnił służbę w Sochaczewie. Był żonaty z Jadwigą, z którą miał czworo dzieci - Hipolita, Mikołaja, Hannę i Danutę. Policjant był bardzo lubiany i szanowany przez mieszkańców Sochaczewa. Zmarł 11 kwietnia 1929 roku w wyniku postrzelenia przez sprawców włamania do urzędu pocztowego.

Z kopii materiałów prasowych pochodzących z kwietnia 1929 roku wynika, że włamywacze rozbili kasetkę z której zabrali 90 złotych i kilka marek pocztowych. Próbowali dostać się do kasy, ale prawdopodobnie zostali przez kogoś spłoszeni. Przedwojenni policjanci rozpoczęli pościg. Około 3.15 na drodze przestępców stanął posterunkowy Piotr Walczak. Sprawcy kilkukrotnie strzelili w jego kierunku. Poważnie ranny i tracący przytomność policjant chcąc zatrzymać włamywaczy użył broni. Udało im się jednak uciec. Krótko po tym pierwszy ze sprawców został zatrzymany przez przod. Wardzińskiego z posterunku w Szymanowie. Drugi ze sprawców wpadł w ręce post. Boryszewskiego w pociągu.

Informacja o zatrzymaniu sprawców szybko rozeszła się wśród mieszkańców. Sochaczewianie zaczęli gromadzić się przez policyjnym aresztem żądając wydania zabójców policjanta, do którego mieli duży szacunek. Ówczesny komendant powiatowy, kom. Wacław Kruziewicz zapewnił mieszkańców, że nie sprawcy nie pozostaną bezkarni. Pogrzeb post. Walczaka przyciągnął tłumy. Tragicznie zmarłego policjanta żegnała rodzina, współpracownicy, a także mieszkańcy Sochaczewa. W kondukcie żałobnym szedł również Komendant Wojewódzki Policji Państwowej insp. Tomanowski, komendant powiatowy Wacław Kruziewicz, starosta powiatu sochaczewskiego - Kulesza, burmistrz miasta Albert i rada miejska.

Warto podkreślić, że policyjny mundur nosił również syn Piotra Walczaka - Hipolit. Pełnił służbę m.in. w Komisariacie Policji Państwowej w Jarosławiu. Podobnie jak jego ojciec, cieszył się dużym uznaniem w oczach społeczeństwa. Zawsze służył pomocą innym. Podobnie było pewnego zimowego dnia, gdy pomagał podróżnym wysiadać z pociągu. Uległ nieszczęśliwemu wypadkowi, co w konsekwencji nie pozwoliło mu na dalsze pełnienie służby. Obydwaj przedwojenni policjanci są pochowani na cmentarzu przy ul. Traugutta w Sochaczewie.

***

20 czerwca 1931 r. w siedzibie Komendy Głównej Policji Państwowej, mieszczącej się wówczas u zbiegu ulic Świętokrzyskiej i Nowego Światu w Warszawie, uroczyście otwarto Salę Honorową dla uczczenia pamięci po poległych w służbie oficerach i szeregowych Policji Państwowej. W jej ściany wmurowano marmurowe tablice z wyrytymi nazwiskami funkcjonariuszy oraz datami ich śmierci.

Aktualnie odsłonięte tablice epitafijne, wspominające przedwojennych funkcjonariuszy, są wyrazem hołdu i głębokiego szacunku wobec formacji, która przez dziesięciolecia skazana była na historyczną niepamięć. Obowiązkiem współczesnej Policji jest pielęgnowanie pamięci o poprzednikach, funkcjonariuszach korpusu Policji Państwowej oraz Policji Województwa Śląskiego, którzy w dwudziestoleciu międzywojennym polegli na służbie „śmiercią chwalebną”.

(BEH-MP KGP / mw / AD, foto: Grzegorz Utnik Gabinet KGP, AD)